‘t Bultepad
Wandelroute ‘t Bultepad
Deze wandeltocht is 10 kilometer lang. U bent ongeveer 3 uur onderweg. De route is gemarkeerd met palen met rode koppen en paarse pijltjes. De route loopt eerst met de klok mee daarna tegen de klok in.
Wandelroute ‘t Bultepad kunt u GRATIS downloaden. Op pagina 2 van de pdf file vindt u een uitgebreide plattegrond waarmee de route gemakkelijk gewandeld kan worden. Veel wandelplezier.
Wandelroute ‘t Bultepad
1. Start route in Vragender
Tijdens archeologisch onderzoek zijn sporen gevonden die aantonen dat al in de zevende eeuw na Christus in Vragender sprake was van bewoning (ijzertijd). Door een hoger gelegen es en ook in de krans daarom heen was Vragender al vroeg in de middeleeuwen aantrekkelijk voor de vestiging van boerderijen. Ook de Jacobskapel waarvan de ruïne nog aanwezig is aan de Kapelweg stamt uit deze tijd, maar is verwoest in de tachtigjarige oorlog. Nadat de molen in 1860 boven op de bult was gebouwd vestigden zich al snel ook andere ondernemers en particulieren en zo ontstond de huidige kern. In 1871 werd in Vragender opnieuw een kerk gebouwd met prachtige gevels en veel glas-in-loodramen. Maar dit godshuis was door groei van het dorp in 1950 te klein, zodat werd besloten een nieuwe kerk te bouwen waarbij de toren in tact werd gelaten.
2. Meekesweg
Nabij het kruispunt van Meekesweg en tegenover de Schoolstraat ligt een boerderij die stamt uit het derde kwart van de negentiende eeuw van het type Hallehuisboerderij. Zoals vele boerderijen rond Vragender is zij een onderdeel van de kransesdorpstructuur met nog vele karakteristieke bouwkenmerken uit die periode. Dit monument bevat nog een authentieke keitjesvloer in de woonkamer waarin verwerkt een bloem in een rad. In 2013 is deze vloer verplaatst naar het terras buiten.
3. Veelal uit dankbaarheid, dat men de tweede wereldoorlog had overleefd, werden na de bevrijding in 1945 op verschillende plaatsen in de Achterhoek wegkapelletjes en veldkruizen geplaatst.
Meestal op initiatief van een buurt of meerdere buurten bij elkaar en sterk gestimuleerd door de katholieke kerk. Zo ook in Vragender in 1946 pakte men het plan op om aan de Heelweg destijds nog een onverharde weg van Vragender richting Bredevoort een kruisbeeld te plaatsen. Initiatiefnemers waren de bewoners van de Brummelhook en De Bulte.
Het kruisbeeld gelegen op een idyllisch plekje diep verzonken tussen de hoge esgronden heeft door de jaren heen de nodige averij opgelopen. Maar de ravage die ontstond door de storm die over Vragender raasde op 10 juli 2010 vernielde het bouwwerkje compleet. Omgevallen bomen lagen bovenop het monumentje er zat niks anders op dan complete nieuwbouw wederom door de buurt.
4. Aan de Oude Winterswijkseweg ligt het zandpad Flierdijk dat richting Kerkdijk gaat. Hier bevindt zich links in de weide de vindplaats van de Lichtenvoordse kei.
Sinds de ijstijd bevinden zich in Vragender en omgeving vele grote zwerfkeien. Bij ontginnen en bewerken van de grond stootten boeren vaak op deze keien. Op deze plek lag een heel grote kei.
Ter ere van het 25- jarig regeringsjubileum van koning Willem III in 1874 hadden een aantal schoenmakers en leerbewerkers uit Lichtenvoorde het plan opgevat deze 20.000 kg zware kei naar Lichtenvoorde te slepen. Hemelsbreed een afstand van twee kilometer naar de markt in Lichtenvoorde.
Aan deze gebeurtenis dankt Lichtenvoorde de bijnaam “Keistad” en de inwoners de bijnaam “Keienslöppers”. Nadat de steen op een sokkel was geplaatst werd er bovenop een leeuw gezet. Die leeuw, met onder zijn voorpoot het voormalige gemeentewapen van Lichtenvoorde, was ontleend aan het wapen van de heren van Bronkhorst.
Naast de bijnaam “Keistad” is Lichtenvoorde ook bekend als Corsostad. Jaarlijks trekt de bloemencorso op de tweede zondag in september vele duizenden bezoekers. In het landschap treft men heel wat dahliavelden aan waar de miljoenen bloemen worden gekweekt die nodig zijn voor het beplakken van de creaties. Ook de tijdelijke onderkomens, veelal van zeil, voor het bouwen van de wagens zijn kenmerkend voor Lichtenvoorde.
5. Vanaf het zandpad Flierdijk uitkomend op de Kerkdijk ligt tweehonderd meter richting Vragender de Joodse begraafplaats. Deze begraafplaats stamt waarschijnlijk uit begin negentiende eeuw en is tot 1909 als dodenakker in gebruik geweest. Een plek die ons herinnert aan de Joodse gemeenschap die vroeger in deze omgeving leefde. Door jaarlijks onderhoud door de gemeente blijft deze historische plek in Vragender behouden.
6. Een rustbank uit een hele boomstam gehakt. Goa gerus effen zitt”n
7. Boerderij Tongerlo vlak voor waar de havezate stond.
8. Verder op staat er de boerderij Tongerlo waar zich ooit Havezate Tongerlo bevond.
Het huis en goed Tongerlo, toen nog gelegen op grondgebied van Vragender, wordt voor het eerst genoemd in het jaar 1399. In de tweede helft van de 16e eeuw komt het goed door aankoop in bezit van de adellijke familie De Rode. Uit oude documenten blijkt dat huize Tongerlo in deze tijd een aantal malen geplunderd is.
Nadat het landgoed een enkele keren van eigenaar is gewisseld wordt in 1766 dr. Isaäk van de Meer de Walcheren, die ‘richter en landschrijver’ van de heerlijkheid Lichtenvoorde was eigenaar. Begin negentiende eeuw wordt huize Tongerlo wederom verkocht, nu aan Johan Hendrik Antony van Basten Batenburg, dokter en burgemeester van Lichtenvoorde. Deze familie heeft het huis tot ongeveer 1870 verhuurd. Daarna is huize Tongerlo in verval geraakt en in 1895 afgebroken.
8a Hier zie je de opgeheven Tongerlosestraat, nu is het weiland.
9. Langs de “afwatering van Tongerlo” een weidse blik op Lichtenvoorde.
10. Op de G.J. Doorninkweg staat links boerderij Pillen. Een rijksmonument onder meer vanwege de karakteristieke voor- en achtergevels. De boerderij is in 1926 gebouwd.
Vervolgen we de weg staan er bomen links en rechts van de weg. Hier staan om en om Amerikaanse eiken en beuken. Een zeldzame combinatie.
11. Langs de Pillenbeek staat aan de zuidkant een lange houtwal. De bomen zijn op een wal geplant om ze tegen te veel aan water te beschermen. Op een wal kunnen bomen in een nat gebied toch groeien. Een sloot langs een houtwal, zodat de waterafvoer is verzekerd, is kenmerkend. Het eerste stuk van de houtwal bestaat uit oude bomen. Het tweede stuk bestaat uit jonge elzen die om de tien á vijftien jaar worden afgezet. Hier bevindt zich ook boomkwekerij Renderink.
12. We vervolgen de Pillenbeek en komen aan de Vlasspreideweg. Aan deze weg ligt een broekbos. Zo’n perceel is te nat om te kunnen gebruiken voor de landbouw. Daarom zijn er bomen geplant, die om de zoveel jaar worden afgezet.
Ook is hier een perceels afscheiding van wilgentakken te zien. Vroeger waren zulke afscheidingen algemeen. De afscheidingen van wilgentakken bieden een beschutte plek aan amfibieën, reptielen en kleine vogels. Ze kunnen er broeden. In het dode hout kunnen insecten een stek vinden.
13. Het pad waar u zich op bevindt heeft alles te maken met een klooster Nazareth dat in de huidige buurtschap ’t Klooster heeft gestaan. Dit klooster behoorde tot de beweging van de Moderne Devotie. In Nederland en rondom Keulen stonden er rond 1510 ruim 100 van deze kloosters. Het klooster Nazareth stond er vanaf de 15e eeuw tot 1597 en was er één van. Het gebouw was gelegen aan de rand van de Schaersheide en het ondoordringbare veengebied bij Bredevoort. Het klooster werd het ‘Domus Beatae Mariae in Nazareth’, in de volksmond Schaer genoemd. Hoewel het geen groot klooster was, blijkt uit veld- en archiefonderzoek dat Nazareth een markante plaats heeft ingenomen in de toenmalige heerlijkheid Bredevoort. De omtrek van het kloostergebied is nog goed te traceren. Veldnamen zijn nog herkenbaar, terwijl de restanten op een boerenerf zijn herkomst verraden.
14. Rond het dorp Vragender liggen essen: oude bouwlanden, die door eeuwenlange plaggenbemesting zijn opgehoogd. De niet ontgonnen gebieden bestonden voornamelijk uit vochtige heide, zoals het gebied ten zuidoosten van Vragender waar men zich nu bevindt.
Aan het begin van de negentiende eeuw waren grote delen van het gebied nog niet ontgonnen. Grote heidevelden, broekgebieden en venen strekten zich uit buiten de cultuurgronden bij de nederzettingen. Deze woeste gronden werden in de periode 1840-1950 ontgonnen. De voormalige heidevelden kenmerken zich door de rechte wegen en rationale perceelindeling.
Deze zandwegen zijn goed bewaard gebleven, ze passen in dit gebied en hebben een hoge ecologische waarde. Over zandwegen gaat immers veel minder verkeer, zodat het er rustiger is dan elders. Die rust is goed voor vogels, vlinders en amfibieën. Bovendien is gebleken dat de bermen van zandwegen over het algemeen schraal zijn, waardoor ze veel planten en dieren laten zien, die in Nederland steeds zeldzamer worden.